تاریخچه رنگ روغن به سالها قبل بازمیگردد. در واقع انسانها خیلی پیشتر این نیاز را احساس کردند که بر اجسام موجود در اطراف و یا تصاویر متفاوتی که خلق میکنند، اثر و رنگی برای بهتر دیده شدن اضافه کنند. به طوری که یکی از اصلیترین روشهای نقاشی قبل از قرون وسطی، نقاشی با مواد رنگی مختلف و امکانات کم بود.
تا اینکه در حدود سال 1500، این روش و محیط جای خود را به رنگ روغن به عنوان یک ماده اصلی برای نقاشی داد. پس از به کارگیری رنگ روغن بود که افراد و هنرمندان زیادی به منحصربهفرد بودن و زیبایی آن پی بردند. در ادامه مقاله، به سرگذشت این مادهی شگفت انگیز پرداختهایم تا از تاریخچه رنگ روغن و آثار خلق شده به وسیلهی آن، کمی بیشتر بدانیم. پس با ما همراه باشید.
تاریخچه پیدایش رنگ روغن
تاریخچه پیدایش رنگ روغن طی تحقیقات و تجزیه و تحلیلهایی که توسط دانشمندان، با کشف نقاشیهایی در سال 2008 انجام شد. این آثار مربوط به سال 650 میلادی هستند. این تحقیقات نشان داده بود که فرآیند تکامل ساخت رنگ روغن بسیار طولانی بوده است؛ تا اینکه امروزه رنگ روغن ها به سادگی و با روش های جدید، تولید و استفاده میشود. طبق آماری که این دانشمندان داده بودند، رنگ روغن در آن زمان توسط رنگدانههای طبیعی و روغن گردو و دانههای خشخاش تهیه میشدند. سپس با انجام بررسیهای بیشتر، پی برده شد که در اواخر امپراتوری روم، نقاشیهایی به وسیلهی رنگ روغنی که مادهی اصلی اتصالدهنده رنگدانههای آن روغن زیتون بوده است، کشیده شدهاند؛ اما به نظر میرسید که مشکل بزرگی که باعث تغییرات پیوسته در اجزای تشکیلدهندهی این ماده میشد، زمان خشک شدن بیش از حد و خسته کننده آن بود.
این موضوع باعث شد که پس از گذشت سالها، نقاشی فلاندری به نام یان ون آیک، پیشرفت چشمگیری را در تاریخچه ی رنگ روغن رقم بزند. دستاورد او ساخت چسبندهای پایدار از روغن بذر کتان برای در کنار هم نگه داشتن رنگدانههای معدنی بود. در آن زمان دستور تهیهی این رنگ برای همه مخفی بود و ون آیک آن را تا سال 1400، مصادف با سال فوت خود، محفوظ نگه داشت. رنگ روغن ساخته شده توسط او بی شباهت با محصولات امروزی نبود. این ترکیب علاوه بر تولید رنگ، روش استفاده از آن را نیز توسعه میداد.
پس از مرگ و افشای راز دستورالعمل او، پیشرفتهای فراوانی در این عرصه اتفاق افتاد. آنتونلا دا مسینا با معرفی اکسید سرب، کیفیت خشک شدن رنگ را بهبود بخشید و همچنین لئوناردو داوینچی از طریق پختن روغن در دمای پایین و اضافه نمودن موم زنبور به آن، شرایط آمادهسازی روغن را فراهم ساخت؛ بنابراین این عمل علاوه بر زودتر خشک شدن، موجب برتری و درخشندگی بالای آنها شد.
این شیوهی رنگ روغن سازی مانند یک راز تا قرنها در آتلیههای ایتالیایی حفظ شد و تغییر چندانی نداشت. به همین ترتیب افراد بسیاری با حفظ همین ترکیب و آزمایش آن با روغنهای متنوعی مانند سویا، تونگ و…، سعی در پیدایش رنگ روغنی با قابلیت خشک شدن سریعتر داشتند. این تلاشها تا دهه 1930 تقریباً بی نتیجه ماند و تغییری را در اساس رنگ روغن ایجاد نکرد. در این هنگام بود که رزینهای آلکیدی یا همان پلی استرهای اصلاح شده با مخلوط روغنهای گیاهی به تاریخچه رنگ روغن ورود پیدا کردند.
این رنگ تمایل زیادی برای به هم وصل شدن داشت. هنرمندانی چون جکسون پولاک و پیکاسو، با این نوع رنگها آثار بسیار زیبایی را آفریدند و موفقیتهای بسیاری کسب نمودند. آخرین تغییراتی که در این زمینه رخ داد، به سال 1980 باز میگردد. در سال 1980 شیمیدانان سعی در محلول شدن رنگ روغن در آب داشتند و در نهایت موفق شدند. این عمل باعث شده بود تا نقاشان بدون استفاده از سقز و حلال، از رنگ روغن استفاده کنند. لازم به ذکر است که امروزه نیز، این رنگها فرق آنچنانی با آن دوران نکردهاند و هنوز هم میتوان با خرید رنگ روغن، جانی تازه به طرحها و نقشها بخشید و لذت نقاشی کشیدن را دو چندان کرد.
تاریخچه رنگ روغن در ایران
در عهد صفوی با آمدن نقاشان اروپایی به ایران و رفتن هنرمندان ایرانی به ایتالیا، شیوهی نقاشی غربی در ایران رواج یافت و تاریخچه رنگ روغن در کشور شکل گرفت. از جمله تغییرات به وجود آمده، استفاده از رنگ روغن و دیگر وسایل دیگر نقاشی بود. در این دوران و دورههای بعدی، در ایران سنت نقاشی رنگ روغن شکوفا شد و آثار فوقالعادهای از هنرمندان معروفی به ثبت رسید. در سال ۱۲۷۸، اولین مدرسه نقاشی با عنوان مجمع دارالصنایع توسط امیرکبیر تأسیس شد. آثار هنرمندانی چون میرزا بابا، صنیعالملک، ابوالحسن نقاشباشی، کمالالملک و… نمونههای بارزی از این رشته در ایران محسوب میشوند. در حال حاضر، کارخانههای بسیاری در ایران به تولید انواع رنگ روغنها پرداختهاند و همچنین انواع برندهای داخلی و خارجی رنگ روغن در بازار موجود هستند که میتوان بسته به نیاز، آنها را خریداری نمود.
تاریخچه نقاشی رنگ روغن
تاریخچه نقاشی رنگ روغن از نقاشیهای غاری کشف شده در افغانستان که بسیار متفاوت از نقاشیهای غاری دیگر بودند، به وجود آمد. در سال ۲۰۰۸ نیز، مشخص شد که اولین استفاده از نوعی رنگ روغن، به سال 650 میلادی باز میگردد. دانشمندان دریافته بودند که رنگ به کار برده شده در آن نقاشیها، از رنگدانههایی با پایه حامل روغن گردو و دانههای خشخاش تهیه شده است. درواقع اولین و قدیمیترین استفادهی رنگ روغن، مربوط به آن زمان میشود. این زمان حدوداً چیزی نزدیک به ۸۰۰ سال قبلتر از آنچه که پیشتر فکر میشد، بود. محققان معتقدند که نقاشی رنگ روغن، در اواخر امپراتوری روم شکل گرفته است. سپس نقاشی به این سبک در اقسانقاط جهان رواج یافت و آثار بینظیری بهجای ماند.
جمع بندی
در این مقاله سعی شد اطلاعات کاملی از تاریخچه رنگ روغن در اختیار شما عزیزان قرار داده شود. همانطور که با خواندن این مقاله متوجه شدید، باید بگوییم که رنگ روغن طی مراحل و دورههای فراوانی دچار تغییرات زیادی شد تا به شکل امروزی خود برسد. نقاشان زیادی به تنهایی یا به کمک شاگردان آموزش دیدهی خود، توانسته بودند رنگ روغنهای متنوعی را تولید کنند؛ اما در یک مورد مشترک ضعف داشتند که آن هم زمانبر بودن خشک شدن رنگ بود.
با پیشرفتها و تلاشهای بسیار تا حدودی این مشکل حل شده و رنگدانههای یکدستتری تولید شدند. افراد بسیاری توانستند لذت نقاشی با این مادهی شفاف و جذاب را تجربه کنند و با استفاده از تکنیکهای مختلف، درخشندگی و کیفیت عالی را به اثر هدیه دهند. با این حال هنوز آیندهی بزرگی در انتظار رنگ روغن است و نسلهای زیادی از آن بهرهمند شده و خواهند شد.